Trồng, chăm sóc cây chùm ngây
Chùm ngây (danh pháp khoa học: Moringa oleifera) là một loài thực vật được trồng và thu hoạch như một loại rau. Cây chùm ngây được trồng ở những vùng đất khô, nhiệt đới hoặc bán nhiệt đới. Cây này chuộng đất ráo nước, nhiều cát, dù là đất xấu cũng dễ mọc, chịu được hạn hán.
Bản địa chùm ngây là ở vùng sơn cước Hi Mã Lạp Sơn, tây bắc Ấn Độ nhưng ngày nay được trồng rộng rãi ở châu Phi, Trung Mỹ, Nam Mỹ và Đông Nam Á. Có thể nói chùm ngây là một cây đa dụng; mọi bộ phận đều có thể dùng được. Bằng cách canh tác chùm ngây, nhà nông có thể cải thiện đất xấu.
Ở vùng nhiệt đới, lá chùm ngây được dùng làm thực phẩm cho gia súc. Lá non có thể hái làm rau cho con người, tăng thành phần dinh dưỡng và giúp nông dân tự túc thêm, nhất là ở những quốc gia đang phát triển.
Ở Việt Nam chùm ngây được trồng nhiều ở tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận nhưng cũng có mặt ở những tỉnh khác như Thanh Hóa. Lá chùm ngây dùng trong ẩm thực như để nấu canh. Hoa chùm ngây phơi khô có thể dùng nấu lấy nước uống như một loại trà. Trái non được dùng như đậu ve. Khi già, hạt chùm ngây thì có thể đem rang lên và ăn như lạc (đậu phộng).
Theo lương y Nguyễn Công Đức - giảng viên Khoa Y học cổ truyền (ĐH Y Dược, TP.HCM), chùm ngây đã được biết đến và dùng nhiều hơn nghìn năm nay ở các nước có nền văn minh cổ như Hy Lạp, Ý, Ấn Độ. Do có nhiều hữu ích, nên hiện nay đang có chương trình khuyến khích trồng cây chùm ngây ở 80 quốc gia trên thế giới.
Các bộ phận của cây chứa nhiều khoáng chất cần thiết, giàu chất protein, vitamin, acid amin và nhiều hợp chất phenol. Cây chùm ngây cung cấp một hỗn hợp gồm nhiều hợp chất quý hiếm như zeatin, quercetin, alpha-sitosterol, caffeoylquinic acid và kaempferol. Nhiều nước đã sử dụng chùm ngây làm thực phẩm và làm thuốc.
Lương y Nguyễn Công Đức cho biết: Chùm ngây được dùng chữa các bệnh như trị u xơ tiền liệt tuyến bằng cách, dùng 100g rễ chùm ngây tươi và 80g lá trinh nữ hoàng cung tươi (hoặc dùng rễ chùm ngây khô 30g và lá trinh nữ hoàng cung khô 20g). Đem nấu với 2 lít nước, nấu còn lại nửa lít thuốc. Uống ấm 3 lần trong ngày.
Trị suy nhược cơ thể, suy nhược thần kinh, giúp ổn định huyết áp, ổn định đường huyết, bảo vệ gan bằng cách, mỗi ngày dùng 150gr lá chùm ngây non rửa sạch, giã nát, thêm 300ml nước sạch vắt lấy nước cốt (hoặc dùng máy xay sinh tố), thêm 2 muỗng canh mật ong trộn đều, chia uống 3 lần dùng trong ngày...
Ngoài ra, chùm ngây còn có công dụng ngừa thai, đây là loại cây được đồng bào người Raglay dùng làm thuốc ngừa thai, cứ 5 ngày thì dùng 2 nắm rễ cây chùm ngây còn tươi (150g) rửa sạch băm nhỏ nấu với 2 lít nước, nấu còn nửa lít thuốc, chia uống 2 lần trong ngày. Phụ nữ Raglay trong tuổi sinh đẻ nếu uống nước sắc rễ chùm ngây thì sẽ không có thai. Tuy nhiên, cần lưu ý, phụ nữ đang có thai thì không được dùng cây chùm ngây.
Chùm ngây còn được dùng để lọc nước bằng cách lấy 2 trái chùm ngây tươi đã có hột già, lấy hột giã nát, trộn đều 5 phút với 3 lít nước đục, để lắng 2 giờ thì có nước trong dùng được.
GS.TS Nguyễn Lân Dũng Theo NNVN
